Wraz z uchwaleniem Prawa restrukturyzacyjnego [wchodzącego w życie w dniu -1.01.2016 r.] ustawodawca zdecydował się na nowelizację art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych, regulującego subsydiarną odpowiedzialność członków zarządu spółki prawa handlowego za zobowiązania spółki.

Na wstępie należy podkreślić, iż nowelizacja nie wpływa w żaden sposób na treść §1 przywołanej normy prawnej [art. 299 KSH], który w dalszym ciągu stanowi, iż jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Zmienił się natomiast zakres przesłanek egzoneracyjnych przedmiotowej odpowiedzialności, co związane jest niewątpliwie z faktem wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowych instytucji umożliwiających restrukturyzację dłużnego przedsiębiorstwa. W porównaniu do obowiązującego dotychczas brzmienia omawianej normy prawnej, ustawodawca wprowadził następujące możliwości uchylenia się członka zarządu od odpowiedzialności za długi spółki:

  • jeżeli we właściwym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu [§2],
  • jeżeli pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody [§2].

Powyższa regulacja uzupełniona została o §4, w ramach którego postanowiono, iż członkowie zarządu nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

Należy podkreślić, iż istnieje zasadnicza różnica pomiędzy przesłanką egzoneracyjną w postaci złożenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości a przesłankami egzoneracyjnymi związanymi z instytucjami prawa restrukturyzacyjnego. O ile efektywność tej pierwszej ograniczona jest bowiem wyłącznie do czynności złożenia wniosku, bez względu na dalsze jego losy [np. oddalenie wniosku], o tyle do materializacji kolejnych przesłanek nie wystarczy już wyłącznie złożenie wniosku restrukturyzacyjnego [wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz wniosku o zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o zatwierdzenie układu], a dopiero wydanie postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu.

Warto przywołać przy tym treść art. 8 Prawa restrukturyzacyjnego, w myśl którego Sąd odmawia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli lub jeżeli nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu.

Stąd też, członek zarządu powinien zdawać sobie sprawę z faktu, że o ile oddalenie przez Sąd wniosku o ogłoszenie upadłości nie musi świadczyć o spóźnionym złożeniu wniosku, a tym samym nie niweczy możliwości wskazania materializacji przesłanki egzoneracyjnej odpowiedzialności uregulowanej w art. 299 KSH, o tyle sądowa odmowa otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego [na podstawie art. 8 Prawa restrukturyzacyjnego] zamyka członkowi zarządu drogę do eskulpacji od odpowiedzialności subsydiarnej za zobowiązania spółki prawa handlowego.

Kończąc, warto wskazać, iż od dnia -1.01.2016 r. zmienia się również model obliczania „właściwego czasu” na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości [w ramach art. 299 KSH], a to ze względu na zmianę normy prawnej zawartej w art. 21 puin [regulującej obowiązek zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości]. Kwestia ta stanie się wkrótce przedmiotem odrębnego wpisu na niniejszej stronie internetowej, do lektury którego już teraz Szanownych Czytelników zachęcamy.

Czytaj notkę w PDF: