Postępowanie o zatwierdzenie układu, znowelizowane na mocy przepisów które weszły w życie w dniu 01.12.2021 r., zastąpiło tzw. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, stając się tym samym wiodącym modelem prowadzenia restrukturyzacji. Wśród kluczowych zmian wskazać należy niewątpliwie możliwość dokonywania obwieszczenia o dniu układowym, z którą wiążą się wymierne dla dłużnika korzyści. Mimo że limitowane w czasie, to zarówno ochrona przed egzekucją, jak i zakaz wypowiadania przez kontrahentów kluczowych umów, tworzą bezpieczną przestrzeń do podejmowania działań restrukturyzacyjnych i negocjowania warunków układu z wierzycielami. Niewątpliwie fundamentalne znaczenie ma również szybkość tej procedury, wypływająca z odciążenia sądów restrukturyzacyjnych i przeniesienia zasadniczej części obowiązków na licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych.
Problematykę zaspokajania zobowiązań przez niewypłacalny podmiot uznać należy z praktycznego punktu widzenia za niezwykle doniosłą. Wiedzą o tym przede wszystkim świadomi menedżerowie niewypłacalnych spółek, którzy już po zidentyfikowaniu stanu niewypłacalności, w okresie przygotowywania wniosku o upadłość, a nawet po jego złożeniu, wciąż stoją przed szeregiem decyzji dotyczących poszczególnych płatności. Komu i za co wolno zapłacić, aby nie narazić się na zarzut wybiórczego zaspokojenia wierzytelności i czy w ogóle jakakolwiek płatność jest dopuszczalna? W myśl art. 302 § 1 Kodeksu karnego: „kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Zasadniczą tezą artykułu jest wskazanie, że prawnokarna ocena zachowań dłużników na kanwie art. 302 KK nie tylko nie może abstrahować od norm prawa upadłościowego, ale musi w sposób kompleksowy uwzględniać matrycę celów postępowania upadłościowego i zasad rządzących procesem egzekucji uniwersalnej. Oznacza to, że opłacenie w stanie niewypłacalności niektórych, ściśle określonych zobowiązań powinno być wyłączone z zakresu penalizacji art. 302 KK.
Problematyka wierzytelności spornej na etapie postępowania o ogłoszenie upadłości ukazuje swoją złożoność już na etapie próby skonstruowania wyczerpującej i jednoznacznej definicji. Prawo upadłościowe nie zawiera bowiem legalnej definicji wierzytelności spornej, siłą rzeczy tworząc przestrzeń do różnorodnych prób dekodowania tego pojęcia. Mając na względzie pokrewieństwo prawa upadłościowego i prawa restrukturyzacyjnego, w pierwszej kolejności warto przywołać definicję wierzytelności spornej zawartą w ustawie – Prawo restrukturyzacyjne. W myśl art. 65 ust. 5 PrRestr przez wierzytelność sporną należy rozumieć wierzytelność inną niż wskazana w art. 65 ust. 4 PrRestr, która została skonkretyzowana co do zakresu świadczenia dłużnika i podstawy faktycznej, w szczególności wierzytelność, co do której dłużnik został wezwany do spełnienia świadczenia, zawezwano dłużnika do próby ugodowej, wytoczono powództwo przeciwko dłużnikowi albo podniesiono zarzut potrącenia w sprawie wszczętej przez dłużnika, albo co do której toczy się postępowanie przed sądem polubownym, oraz wierzytelność, o której mowa w art. 90 ust. 2 PrRestr. Wykorzystując zakres przywołanej normy prawnej, w piśmiennictwie wskazuje się, na gruncie art. 285 kodeksu spółek handlowych, że „za wierzytelności sporne uznać zatem można takie wierzytelności, o które toczy się spór w sądzie, jak również wierzytelności, w przypadku których spółka dokonała co najmniej pierwszej czynności zmierzającej do zakwestionowania zasady lub wysokości wierzytelności, konkretyzując co najmniej jej podstawę faktyczną, o ile nie są oczywiście bezzasadne bądź niepewne, niezależnie od źródła ich powstania”.
Wstępne zapoznanie się z orzecznictwem wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także analiza tez piśmiennictwa mogłyby sugerować, że teza o ścisłej zależności między pojęciem „czasu właściwego” w myśl art. 116 OrdPod a terminem na złożenie wniosku o upadłość w rozumieniu norm prawa upadłościowego (art. 21 PrUpad w związku z art. 11 PrUpad) nie budzi wątpliwości. Wielokrotnie podkreśla się bowiem, że Ordynacja podatkowa nie posiada autonomicznej definicji niewypłacalności, w związku z czym odsyła w tym zakresie do właściwych norm prawa upadłościowego. W praktyce jednak wielokrotnie można spotkać się z kreowaniem przez sądy administracyjne alternatywnego względem prawa upadłościowego terminu na złożenie wniosku o upadłość, a także z recepcją dawno zdezaktualizowanych nurtów wykładni przesłanek niewypłacalności z art. 11 PrUpad. W treści artykułu Autorzy przedstawili te kierunki orzecznicze, które szczególnie mocno abstrahują od dorobku prawa upadłościowego, wpływając negatywnie na koherencję systemu prawa i nadwyrężając zaufanie do organów podatkowych oraz wymiaru sprawiedliwości.
W treści opublikowanej glosy autorzy odnieśli się krytycznie do stanowiska Sądu Okręgowego w Łodzi, przedstawiając argumenty przemawiające za koniecznością poszukiwania symetrii pomiędzy szacowanym wzrostem kosztów postępowania upadłościowego wskutek bezskutecznych czynności dłużnika a spodziewanymi wpływami z tytułu ubezskuteczniania przedmiotowych czynności i wszczynania poszczególnych postępowań sądowych przez syndyka masy upadłości. Przedmiotem analiz zawartych w glosie stała się również aksjologia prawa upadłościowego, a w szczególności przygotowanej likwidacji (pre-pack), w kontekście stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie. Autorzy podkreślili, że upadłość jako taka powinna być postrzegana w kategoriach instytucji prawnej, która służy przekazaniu aktywów do podmiotu, jaki mógłby nimi efektywnie zarządzać, z korzyścią dla otoczenia gospodarczego, społecznego i fiskalnego (podatki lokalne i centralne), a – w ramach przygotowanej likwidacji – również z korzyścią ekonomiczną dla dawców kapitału (inwestorów).
Rozpoznawanie zgłoszeń wierzytelności przez syndyka masy upadłości w sprawach dotyczących osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zyskało na znaczeniu w świetle lawinowego wzrostu upadłości konsumenckich po zmianach prawnych, które weszły w życiu w dniu 01.01.2016 r. Rzetelne rozpoznawanie zgłoszeń wierzytelności, poprzedzone wnikliwą analizą przedstawionej dokumentacji, ma bardzo duże znaczenie nie tylko w kontekście listy wierzytelności, ale też dla procesów sięgających poza postępowanie upadłościowe. Wyciąg z listy wierzytelności może stanowić bowiem tytuł wykonawczy przeciwko byłemu upadłemu. Sporządzanie listy wierzytelności nie może więc polegać na mechanicznym przepisywaniu żądań wierzycieli. Publikacja stanowi swoiste vademecum dla syndyków w rozpoznawaniu zgłoszeń wierzytelności w upadłościach konsumenckich, a także może stać się źródłem inspiracji dla działów prawnych instytucji finansowych w zakresie sporządzania zgłoszeń wierzytelności w postępowaniach upadłościowych konsumentów.
Artykuł zaprezentował instytucję przygotowanej likwidacji w polskim porządku prawnym, omawiając zarówno sposób jej funkcjonowania, jak i zaobserwowane zalety oraz słabości. Podkreślono, że pre-pack niesie ze sobą istotne korzyści dla wszystkich zainteresowanych stron – dłużnika, wierzycieli, inwestora, Sądu upadłościowego oraz otoczenia gospodarczego. Umożliwia bowiem z założenia minimalizację kosztów postępowania upadłościowego, przyspieszenie momentu zaspokojenia wierzycieli oraz maksymalizację tego zaspokojenia. Nadto dochodzi do swoistego recyklingu aktywów, które ponownie zaczynają generować korzyści dla otoczenia gospodarczego i fiskalnego. Autorzy zaakcentowali też pewne słabości związane z aktualnym funkcjonowaniem pre-packu, m.in. niejasność co do możliwości przeprowadzenia przygotowanej likwidacji w upadłości konsumenckiej, a także niedostateczne przygotowanie sektora bankowego w kontekście potencjalnego finansowania transakcji pre-packowych. W konkluzji podkreślono jednak, że pre-pack pozostaje przyszłością polskich postępowań upadłościowych.
Tematyka artykułu koncentruje się na ustaleniu, czy w świetle obecnie obowiązujących przepisów Prawa upadłościowego i Kodeksu postępowania cywilnego prokurator posiada legitymację do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jako organ ścigania w ramach prowadzonych postępowań przygotowawczych w zakresie przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu - nierzadko w następstwie analizy materiału dowodowego - może powziąć wiedzę o niewypłacalności badanych podmiotów. Przepisy prawa upadłościowego wprawdzie nie wymieniają prokuratora jako uprawnionego do złożenia przedmiotowego wniosku, niemniej autorzy rozważają, czy legitymacja ta przysługuje na podstawie art. 7 k.p.c. w związku art. 35 ustawy Prawo upadłościowe. Należy się spodziewać, że artykuł będzie pomocny w stosowaniu wymienionych przepisów przez organy ścigania.
W treści przedmiotowego artykułu autorzy omówili rodzaje bezskuteczności i ich umocowanie w prawie upadłościowym, w kontekście podatków przychodowych, dochodowych i od wydatków, a także podatków majątkowych. Oprócz tego omówiono kwestię bezskuteczności wynagrodzenia umownego oraz zagadnienie ewentualnej konieczności składania oświadczenia woli o powtórnym przeniesieniu własności rzeczy i praw stanowiących przedmiot bezskutecznej umowy. Treść artykułu domknęła prezentacja przykładowych kazusów. Należy spodziewać się, że przedmiotowe opracowanie przysłuży się klaryfikacji stanu prawnego i zwiększy świadomość doradców restrukturyzacyjnych w zakresie obowiązków fiskalnych związanych z bezskutecznością czynności prawnych upadłego.
Przywołany artykuł związany jest z obserwowanymi rozbieżnościami w orzecznictwie, wynikającymi z wątpliwości co do możliwości prowadzenia postępowania podatkowego i wydawania decyzji podatkowych względem podmiotu w upadłości likwidacyjnej już po ogłoszeniu jego upadłości, w sprawach dotyczących masy upadłości. Problem ten uznać należy za doniosły, a w niektórych stanach faktycznych nawet za kluczowy dla efektywności prowadzonych postępowań upadłościowych. Jako że niekiedy dany problem teoretyczny widnieje najjaśniej na tle konkretnego i rzeczywistego stanu faktycznego, autorzy postanowili zaprezentowali go w treści artykułu na kanwie rzeczywistego postępowania upadłościowego. Artykuł ogniskuje się zatem na na zaczerpniętym z praktyki casusie, próbując dociec rozwiązań zgodnych z aksjologią prawa upadłościowego i rzeczywistością normatywną.
Tematyka przedmiotowego artykułu związana jest z zagadnieniem sprzedaży przedsiębiorstwa w toku postępowania upadłościowego oraz szerokim spektrum związanych z tym problemów ekonomiczno-prawno-podatkowych. Autorzy pochylili się nad problematyką definiowania przedsiębiorstwa (oraz zorganizowanej części przedsiębiorstwa) dla celów jego zbycia w toku egzekucji uniwersalnej oraz przeanalizowali możliwe sytuacje, w których rodzą się wątpliwości co do tego, czy wciąż mamy do czynienia z przedsiębiorstwem. Należy przypomnieć bowiem, że możliwość uznania składników majątku upadłego za przedsiębiorstwo, czy też jego zorganizowaną część ma szczególne znaczenie na gruncie prawa podatkowego, a zwłaszcza podatku VAT (w myśl art. 6 pkt 1 UVAT przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa), nie podlega bowiem opodatkowaniu tym podatkiem i nie skutkuje u nabywcy, w przeciwieństwie do czynności z niego zwolnionych, koniecznością dokonywania korekt.
Przedmiotowy artykuł stanowi w zasadzie kontynuację rozważań autorów nad definicją niewypłacalności, zainaugurowanych w trzecim numerze „Doradcy Restrukturyzacyjnego” (nr 01 2016 r.) artykułem pt. „Metodyka badania płynnościowej przesłanki niewypłacalności w świetle jej prawnej definicji”. Tym razem autorzy pochylili się nad normatywną regulacją majątkowej przesłanki niewypłacalności (art. 11 ust. 2 -6 PU), poruszając szereg zagadnień istotnych z punktu widzenia jej prawnej definicji, z uwzględnieniem tła ekonomicznego. Oprócz rozważań w zakresie m.in. kręgu podmiotów objętych przedmiotową przesłanką lub charakteru ciągłości 24-miesięcznego okresu, autorzy ustosunkowali się obszernie do kwestii składników majątku oraz rodzajów zobowiązań, które winny zostać uwzględnione w rachunku testowym. W artykule ustosunkowano się również do problematyki odpowiedzialności rzeczowej dłużnika w kontekście przesłanki majątkowej oraz do kontrowersji związanych z właściwą metodą wyceny majątku dłużnika dla potrzeb rachunku testowego.
W treści artykułu autorzy przedstawili szereg zagadnień związanych z praktyczną recepcją instytucji przygotowanej likwidacji, poruszając się zarówno w obszarze prawnej wykładni art. 56a-56h Prawa upadłościowego, jak i zagadnień ekonomicznych związanych z procedowaniem pre-packu. Należy spodziewać się, że przedmiotowy artykuł przysłuży się kształtowaniu optymalnej wykładni przywołanych norm prawnych oraz efektywnemu wykorzystywaniu przygotowanej likwidacji na rynku gospodarczym.
W treści artykułu autorzy przedstawili szereg zagadnień związanych z wykładnią płynnościowej przesłanki niewypłacalności zawartej w art. 11 Prawa upadłościowego, przedstawiając jej ujęcie w wymiarze historycznym, doktrynalnym oraz praktycznym. W dalszej części zarysowano problematykę metodyki badania przedmiotowej przesłanki, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów pozwalających na wyciąganie konkluzji korespondujących z brzmieniem art. 11 Prawa upadłościowego. Autorzy ustosunkowali się również do kwestii opinii biegłego sądowego w procesie badania materializacji przesłanki płynnościowej na gruncie prawa upadłościowego, formułując określone wnioski de lege ferenda.
Autorzy poruszyli w przedmiotowym artykule problematykę metodologii badania przesłanek prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego w świetle jego celu, ze szczególnym uwzględnieniem roli Sądu restrukturyzacyjnego oraz możliwych do dopuszczenia dowodów w sprawie restrukturyzacyjnej. Omówiono normatywny cel postępowania restrukturyzacyjnego, kwestię badania podstawy do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego w myśl art. 6 PrRestr, a także badania przesłanek negatywnych w postaci pokrzywdzenia wierzycieli (art. 8 ust. 1 PrRestr) oraz braku zdolności do pokrywania bieżących kosztów postępowania (art. 8 ust. 2 PrRestr).
Korzystamy z tzw. ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzają się Państwo na ich użycie.ZgodaPolityka prywatności
