Rozbieżności w wykładni pojęcia „czasu właściwego” na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w kontekście art. 116 Ordynacji podatkowej oraz art. 11 ust. 1 Prawa upadłościowego

Wstępne zapoznanie się z orzecznictwem wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także analiza tez piśmiennictwa mogłyby sugerować, że teza o ścisłej zależności między pojęciem „czasu właściwego” w myśl art. 116 OrdPod a terminem na złożenie wniosku o upadłość w rozumieniu norm prawa upadłościowego (art. 21 PrUpad w związku z art. 11 PrUpad) nie budzi wątpliwości. Wielokrotnie podkreśla się bowiem, że Ordynacja podatkowa nie posiada autonomicznej definicji niewypłacalności, w związku z czym odsyła w tym zakresie do właściwych norm prawa upadłościowego. W praktyce jednak wielokrotnie można spotkać się z kreowaniem przez sądy administracyjne alternatywnego względem prawa upadłościowego terminu na złożenie wniosku o upadłość, a także z recepcją dawno zdezaktualizowanych nurtów wykładni przesłanek niewypłacalności z art. 11 PrUpad. W treści artykułu Autorzy przedstawili te kierunki orzecznicze, które szczególnie mocno abstrahują od dorobku prawa upadłościowego, wpływając negatywnie na koherencję systemu prawa i nadwyrężając zaufanie do organów podatkowych oraz wymiaru sprawiedliwości.

Glosa krytyczna do postanowienia Sądu Okręgowego w Łodzi z 23.02.2018 r.

W treści opublikowanej glosy autorzy odnieśli się krytycznie do stanowiska Sądu Okręgowego w Łodzi, przedstawiając argumenty przemawiające za koniecznością poszukiwania symetrii pomiędzy szacowanym wzrostem kosztów postępowania upadłościowego wskutek bezskutecznych czynności dłużnika a spodziewanymi wpływami z tytułu ubezskuteczniania przedmiotowych czynności i wszczynania poszczególnych postępowań sądowych przez syndyka masy upadłości. Przedmiotem analiz zawartych w glosie stała się również aksjologia prawa upadłościowego, a w szczególności przygotowanej likwidacji (pre-pack), w kontekście stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie. Autorzy podkreślili, że upadłość jako taka powinna być postrzegana w kategoriach instytucji prawnej, która służy przekazaniu aktywów do podmiotu, jaki mógłby nimi efektywnie zarządzać, z korzyścią dla otoczenia gospodarczego, społecznego i fiskalnego (podatki lokalne i centralne), a – w ramach przygotowanej likwidacji – również z korzyścią ekonomiczną dla dawców kapitału (inwestorów).

Rozpoznawanie zgłoszeń wierzytelności instytucji finansowych w postępowaniu upadłościowym konsumenta – zagadnienia praktyczne

Rozpoznawanie zgłoszeń wierzytelności przez syndyka masy upadłości w sprawach dotyczących osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zyskało na znaczeniu w świetle lawinowego wzrostu upadłości konsumenckich po zmianach prawnych, które weszły w życiu w dniu 01.01.2016 r. Rzetelne rozpoznawanie zgłoszeń wierzytelności, poprzedzone wnikliwą analizą przedstawionej dokumentacji, ma bardzo duże znaczenie nie tylko w kontekście listy wierzytelności, ale też dla procesów sięgających poza postępowanie upadłościowe. Wyciąg z listy wierzytelności może stanowić bowiem tytuł wykonawczy przeciwko byłemu upadłemu. Sporządzanie listy wierzytelności nie może więc polegać na mechanicznym przepisywaniu żądań wierzycieli. Publikacja stanowi swoiste vademecum dla syndyków w rozpoznawaniu zgłoszeń wierzytelności w upadłościach konsumenckich, a także może stać się źródłem inspiracji dla działów prawnych instytucji finansowych w zakresie sporządzania zgłoszeń wierzytelności w postępowaniach upadłościowych konsumentów.

Pre-packs in Poland: 18 months on

Artykuł zaprezentował instytucję przygotowanej likwidacji w polskim porządku prawnym, omawiając zarówno sposób jej funkcjonowania, jak i zaobserwowane zalety oraz słabości. Podkreślono, że pre-pack niesie ze sobą istotne korzyści dla wszystkich zainteresowanych stron – dłużnika, wierzycieli, inwestora, Sądu upadłościowego oraz otoczenia gospodarczego. Umożliwia bowiem z założenia minimalizację kosztów postępowania upadłościowego, przyspieszenie momentu zaspokojenia wierzycieli oraz maksymalizację tego zaspokojenia. Nadto dochodzi do swoistego recyklingu aktywów, które ponownie zaczynają generować korzyści dla otoczenia gospodarczego i fiskalnego. Autorzy zaakcentowali też pewne słabości związane z aktualnym funkcjonowaniem pre-packu, m.in. niejasność co do możliwości przeprowadzenia przygotowanej likwidacji w upadłości konsumenckiej, a także niedostateczne przygotowanie sektora bankowego w kontekście potencjalnego finansowania transakcji pre-packowych. W konkluzji podkreślono jednak, że pre-pack pozostaje przyszłością polskich postępowań upadłościowych.

Legitymacja prokuratora do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i jej ewentualne implikacje

Tematyka artykułu koncentruje się na ustaleniu, czy w świetle obecnie obowiązujących przepisów Prawa upadłościowego i Kodeksu postępowania cywilnego prokurator posiada legitymację do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jako organ ścigania w ramach prowadzonych postępowań przygotowawczych w zakresie przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu - nierzadko w następstwie analizy materiału dowodowego - może powziąć wiedzę o niewypłacalności badanych podmiotów. Przepisy prawa upadłościowego wprawdzie nie wymieniają prokuratora jako uprawnionego do złożenia przedmiotowego wniosku, niemniej autorzy rozważają, czy legitymacja ta przysługuje na podstawie art. 7 k.p.c. w związku art. 35 ustawy Prawo upadłościowe. Należy się spodziewać, że artykuł będzie pomocny w stosowaniu wymienionych przepisów przez organy ścigania.

Podatkowe skutki bezskuteczności czynności upadłego - czynności prawne

W treści przedmiotowego artykułu autorzy omówili rodzaje bezskuteczności i ich umocowanie w prawie upadłościowym, w kontekście podatków przychodowych, dochodowych i od wydatków, a także podatków majątkowych. Oprócz tego omówiono kwestię bezskuteczności wynagrodzenia umownego oraz zagadnienie ewentualnej konieczności składania oświadczenia woli o powtórnym przeniesieniu własności rzeczy i praw stanowiących przedmiot bezskutecznej umowy. Treść artykułu domknęła prezentacja przykładowych kazusów. Należy spodziewać się, że przedmiotowe opracowanie przysłuży się klaryfikacji stanu prawnego i zwiększy świadomość doradców restrukturyzacyjnych w zakresie obowiązków fiskalnych związanych z bezskutecznością czynności prawnych upadłego.

Postępowanie podatkowe a dochodzenie wierzytelności podatkowych w postępowaniu upadłościowym

Przywołany artykuł związany jest z obserwowanymi rozbieżnościami w orzecznictwie, wynikającymi z wątpliwości co do możliwości prowadzenia postępowania podatkowego i wydawania decyzji podatkowych względem podmiotu w upadłości likwidacyjnej już po ogłoszeniu jego upadłości, w sprawach dotyczących masy upadłości. Problem ten uznać należy za doniosły, a w niektórych stanach faktycznych nawet za kluczowy dla efektywności prowadzonych postępowań upadłościowych. Jako że niekiedy dany problem teoretyczny widnieje najjaśniej na tle konkretnego i rzeczywistego stanu faktycznego, autorzy postanowili zaprezentowali go w treści artykułu na kanwie rzeczywistego postępowania upadłościowego. Artykuł ogniskuje się zatem na na zaczerpniętym z praktyki casusie, próbując dociec rozwiązań zgodnych z aksjologią prawa upadłościowego i rzeczywistością normatywną.

Podatkowe skutki zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, a zasada optymalizacji w postępowaniu upadłościowym

Tematyka przedmiotowego artykułu związana jest z zagadnieniem sprzedaży przedsiębiorstwa w toku postępowania upadłościowego oraz szerokim spektrum związanych z tym problemów ekonomiczno-prawno-podatkowych. Autorzy pochylili się nad problematyką definiowania przedsiębiorstwa (oraz zorganizowanej części przedsiębiorstwa) dla celów jego zbycia w toku egzekucji uniwersalnej oraz przeanalizowali możliwe sytuacje, w których rodzą się wątpliwości co do tego, czy wciąż mamy do czynienia z przedsiębiorstwem. Należy przypomnieć bowiem, że możliwość uznania składników majątku upadłego za przedsiębiorstwo, czy też jego zorganizowaną część ma szczególne znaczenie na gruncie prawa podatkowego, a zwłaszcza podatku VAT (w myśl art. 6 pkt 1 UVAT przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa), nie podlega bowiem opodatkowaniu tym podatkiem i nie skutkuje u nabywcy, w przeciwieństwie do czynności z niego zwolnionych, koniecznością dokonywania korekt.

Metodyka badania majątkowej przesłanki niewypłacalności w świetle jej normatywnej definicji

Przedmiotowy artykuł stanowi w zasadzie kontynuację rozważań autorów nad definicją niewypłacalności, zainaugurowanych w trzecim numerze „Doradcy Restrukturyzacyjnego” (nr 01 2016 r.) artykułem pt. „Metodyka badania płynnościowej przesłanki niewypłacalności w świetle jej prawnej definicji”. Tym razem autorzy pochylili się nad normatywną regulacją majątkowej przesłanki niewypłacalności (art. 11 ust. 2 -6 PU), poruszając szereg zagadnień istotnych z punktu widzenia jej prawnej definicji, z uwzględnieniem tła ekonomicznego. Oprócz rozważań w zakresie m.in. kręgu podmiotów objętych przedmiotową przesłanką lub charakteru ciągłości 24-miesięcznego okresu, autorzy ustosunkowali się obszernie do kwestii składników majątku oraz rodzajów zobowiązań, które winny zostać uwzględnione w rachunku testowym. W artykule ustosunkowano się również do problematyki odpowiedzialności rzeczowej dłużnika w kontekście przesłanki majątkowej oraz do kontrowersji związanych z właściwą metodą wyceny majątku dłużnika dla potrzeb rachunku testowego.

Przygotowana likwidacja (pre-pack) – wstępne uwagi na temat funkcjonowania instytucji

W treści artykułu autorzy przedstawili szereg zagadnień związanych z praktyczną recepcją instytucji przygotowanej likwidacji, poruszając się zarówno w obszarze prawnej wykładni art. 56a-56h Prawa upadłościowego, jak i zagadnień ekonomicznych związanych z procedowaniem pre-packu. Należy spodziewać się, że przedmiotowy artykuł przysłuży się kształtowaniu optymalnej wykładni przywołanych norm prawnych oraz efektywnemu wykorzystywaniu przygotowanej likwidacji na rynku gospodarczym.

Metodyka badania płynnościowej przesłanki niewypłacalności w świetle jej prawnej definicji

W treści artykułu autorzy przedstawili szereg zagadnień związanych z wykładnią płynnościowej przesłanki niewypłacalności zawartej w art. 11 Prawa upadłościowego, przedstawiając jej ujęcie w wymiarze historycznym, doktrynalnym oraz praktycznym. W dalszej części zarysowano problematykę metodyki badania przedmiotowej przesłanki, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów pozwalających na wyciąganie konkluzji korespondujących z brzmieniem art. 11 Prawa upadłościowego. Autorzy ustosunkowali się również do kwestii opinii biegłego sądowego w procesie badania materializacji przesłanki płynnościowej na gruncie prawa upadłościowego, formułując określone wnioski de lege ferenda.

Przesłanki prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego w świetle jego celu

Autorzy poruszyli w przedmiotowym artykule problematykę metodologii badania przesłanek prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego w świetle jego celu, ze szczególnym uwzględnieniem roli Sądu restrukturyzacyjnego oraz możliwych do dopuszczenia dowodów w sprawie restrukturyzacyjnej. Omówiono normatywny cel postępowania restrukturyzacyjnego, kwestię badania podstawy do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego w myśl art. 6 PrRestr, a także badania przesłanek negatywnych w postaci pokrzywdzenia wierzycieli (art. 8 ust. 1 PrRestr) oraz braku zdolności do pokrywania bieżących kosztów postępowania (art. 8 ust. 2 PrRestr).